Kunst voor de Kost
Over de kunstenaar als ondernemer in de 19de eeuw
Een kat met drie jongen
Collectie Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed
1870-1909
Recensie NRC: 4 ballen
Hoe kun je als kunstenaar leven van je werk? Is een kunstschilder altijd een creatief genie of is schilderen vooral een broodwinning? Hoe bepalend is de smaak van het publiek? Deze tentoonstelling gaat over ondernemende kunstenaars en populaire schilderijen.
Je niets aantrekken van commercie of de markt, dat kunnen maar weinig kunstenaars zich permitteren. De schoorsteen moet tenslotte roken. In de schilderkunst zijn daar door de eeuwen heen allerlei oplossingen voor gevonden. In de 19de eeuw, toen de handel een sterk sturende rol ging spelen in de kunstwereld, werden kunstenaars steeds vindingrijker. Sommigen maakten goed verkoopbare schilderijen naast hun eigen, vrije werk. Andere kunstenaars hadden het geluk dat hun favoriete onderwerp goed in de markt lag. Één gouden succesformule is er niet, de markt is altijd in beweging. En kunstenaars bewegen mee.
In meer dan 150 kunstwerken krijg je een overzicht van veelal 19de-eeuwse kunst die goed verkocht. Veel van de meer dan 150 getoonde schilderijen behoren nog altijd tot de meest geliefde werken in museumcollecties. Tal van werken komen door de veranderde smaak zelden uit het depot. Naast romantische kunstenaars als Andreas Schelfhout en Ary Scheffer zijn schilders van de Haagse School goed vertegenwoordigd en is werk te zien van Henriette Ronner-Knip, Johan Barthold Jongkind tot Piet Mondriaan en Pyke Koch.
Nieuwe aanwinst
De nieuwste aanwinst van het Dordrechts Museum is een, met de vingers, beschilderd bord van de Italiaanse kunstenaar Antonio Mancini (1852-1930) waarmee hij een maaltijd betaalde. Het bord werd onlangs op een veiling in Rome aangeboden en is nu al te zien. Het is het ultieme voorbeeld van 'Kunst voor de kost', het onderwerp van de huidige tentoonstelling in het museum. Vanaf nu is het bord te zien naast de 150 schilderijen die publiekslievelingen waren in de 19de eeuw.
Kattenrage
De schilderijen met spelende katjes van Henriette Ronner-Knip (1821-1909) waren eind 19de eeuw buitengewoon gewild. Haar werk was te zien op tentoonstellingen in binnen- en buitenland. Als kostwinner van haar gezin beschouwde zij de verkoop van haar werk als een ‘noodzakelijk kwaad’. Hoe meer katten de klant op een schilderij wenste, hoe hoger de prijs.
NK Collectie
Het campagnebeeld is één van de vele bijzondere bruiklenen uit de tentoonstelling. Het behoort tot de collectie Nederlands Kunstbezit (NK-collectie): kunstvoorwerpen die in de periode 1933-1945 mogelijk zijn geroofd, geconfisqueerd of onder dwang verkocht. Na de oorlog kwamen ze onder beheer van de Nederlandse Staat. Meer informatie over de mogelijk herkomst vind je op deze pagina. Heeft u informatie over dit kunstwerk? Neem dan contact op met restitutie@cultureelerfgoed.nl. Dit helpt mogelijk in de zoektocht naar de rechtmatige eigenaar.
