In het atelier
Het atelier van de kunstenaar, het is de plek waar kunstwerken worden geboren. Een plek die tot de verbeelding spreekt en vaak onzichtbaar blijft. Maar soms laat de kunstenaar je even meekijken.
Atelier Oyens
David en zijn tweelingbroer Pieter Oyens portretteerden graag het kunstleven in het bruisende Brussel, waar ze woonden. Vaak met een knipoog naar de kijker. De dagelijkse praktijk in hun eigen atelier bood volop inspiratie. En vaak spelen de broers zelf een rol. In Bezoek op het atelier praat ̶ of flirt? ̶ Pieter met een bezoekster, terwijl David schildert. In Het ophangen van het schilderij legt David fijntjes vast hoe zijn broer in opperste concentratie een werkje aan de muur hangt.
Bezoek op het atelier
1883
Het ophangen van het schilderij
1873
Bij Scheffer in Parijs
Een schilderij van Ary Johannes Lamme geeft een kijkje in het atelier van Ary Scheffer, de in Dordrecht geboren kunstenaar die gevierd was in Parijs. Scheffers atelier was een ontmoetingsplaats voor kunstenaars. Liszt en Chopin gaven er concerten, Charles Dickens las er voor, schilders als Henri Rousseau en Eugène Delacroix exposeerden er. Op het schilderij van Lamme werkt Scheffer aan De Hemelse en Aardse Liefde, dat zich sinds 2000 in de collectie van het Dordrechts Museum bevindt.
Ary Scheffer aan het werk in het grote atelier bij zijn woonhuis aan de Rue Chaptal 16 te Parijs
Dordrechts Museum, schenking H.O.W. de Kat van Barendrecht, 1866
1851
De Scheffer 2022
Kluwens wol in felrood, groen en paars waaieren uit in het atelier van Afra Eisma. De vloer is een landschap van draden, waterverfschetsen en keramiek die net uit de oven komt. Een deur verder in dit ateliercomplex heeft Sam Hersbach zijn schilderijen uitgezet. Zelf zit hij er tussen, één met de wereld die hij oproept in verf. Ateliers zijn magisch: soms een keurige studio, soms een omgevallen boekenkast, dan weer een theaterdecor. Bij Niek Hendrix beland je in een rariteitenkabinet. De vogelveren, kristallen en skeletjes op zijn schilderijen zie je hier ook in het echt.
Eisma, Hersbach en Hendrix tonen nieuw werk in het Dordrechts Museum in het kader van De Scheffer 2022, de tweejaarlijkse kunstprijs die voortkomt uit de nalatenschap van Ary Scheffer. Niek Hendrix is de winnaar van deze editie. De tentoonstelling met werk van de drie genomineerden is tot en met 16 oktober 2022 te zien.
Kunstenaar en opdrachtgever
Aert Schouman portretteerde garenkoopman en kunstverzamelaar Cornelis van Lill en diens kleinzoon als bezoekers in zijn atelier. En met gevoel voor personal branding bracht hij ook zichzelf prominent in beeld, pal achter zijn opdrachtgever. Ook voor Van Lill was het aantrekkelijk om zich zo te presenteren, samen met de 25-jarige kunstenaar: hij profileert zich als mecenas van jong talent.
Portret van Cornelis van Lill, zijn kleinzoon en de schilder zelf.
Dordrechts Museum, aankoop 2004
1735
Bij Jan Veth in het atelier
Urenlang kijken, schetsen, aanpassen, uitwerken: met volle overgave legt Jan Veth zich toe op het schilderen van portretten. Vaak gaat hij eerst bij zijn model op bezoek en blijft dan meerdere dagen, om het karakter zo raak mogelijk te treffen. De portretten werkt hij uit in zijn atelier in Bussum, een ruime werkplaats vol boekenkasten en met tekeningen en voorstudies aan de wand.
Veth schildert, maar maakt ook etsen en litho's. Hij is altijd aan het werk. Na het avondeten pakt hij er weer een lithosteen bij om verder te tekenen. Zijn vrouw Anna brengt de stenen 's avonds laat nog met de kinderwagen naar de drukker.
In 2023 organiseert het Dordrechts Museum een grote tentoonstelling over de schilder, schrijver en kunstcriticus Jan Veth: Door het oog van Jan Veth.
Onderzoek
Het atelier is, net als het zelfportret, ook een onderwerp dat zich leent voor onderzoek en experiment. Wat doet licht bijvoorbeeld met een ruimte? En hoe neem je ruimte waar, in werkelijkheid en op een schilderij? Kees Verwey maakte een serie monumentale schilderijen van zijn atelier. Steeds vanuit dezelfde hoek weergegeven, met licht dat van links binnenstroomt. Gaandeweg werden het abstractere composities, waarin alle eerdere experimenten uit Verweys lange loopbaan samenkwamen.
Atelierinterieur 1972
schenking Stichting Kees Verwey, 2020
1972
Atelierinterieur 1974
schenking Stichting Kees Verwey, 2020
1974
Frans de la Cousine fotografeerde het sobere atelier van JCJ Vanderheyden. Op de foto heeft Vanderheyden zijn eigen werk, dat daar aan de muur hangt, opnieuw ingeschilderd. In zijn werk combineerde hij vaker verschillende disciplines. Hij was vooral geïnteresseerd in hoe we beeld en werkelijkheid waarnemen en het effect dat een medium zoals fotografie of schilderkunst hierop heeft.
Groot Atelier
1992
Piet Dieleman liet zich inspireren door binnenvallend licht in zijn atelier, een donkere ruimte met kleine ramen. Ateliertoestand is een serie van 15 collages, bijna letterlijk 'vensters op de werkelijkheid'.