Een molen in de polder onder een Hollandse wolkenlucht. Schilders van de Haagse School, zoals Constant Gabriël, vonden hun onderwerpen dichtbij huis. De sfeer en het licht van het moment legden ze zo direct mogelijk vast. Aelbert Cuyp gaf zijn Hollandse landschappen een Italiaans tintje. En romantische kunstenaars uit de 19de eeuw toveren je een idyllische of juist dreigende natuur voor ogen. Het landschap blijft een bron van inspiratie, ook voor hedendaagse kunstenaars.

Grootse natuur

Nederlandse schilders trokken ook de wijde wereld in, op zoek naar grootse natuur of ander licht. Barend Koekkoek maakte op zijn zwerftochten door Duitsland schetsen van machtige eiken, rotspartijen en bruisende beekjes. In zijn atelier stelde hij daaruit het ideale landschap samen. Een fantasielandschap dus, al lijkt het bijna een foto. Alexander Wüst zocht het sublieme in het ongerepte Noorwegen. Zijn Bergstroom in Finnmark overdondert, ook door het grote formaat: het schilderij is meer dan 2 meter breed. Else Berg liet zich in 1914 inspireren door het licht en landschap van Mallorca.

In de open lucht

Buiten schilderen, direct naar de natuur, werd pas halverwege de 19de eeuw gangbaar. Het schilderen 'en plein air' begon in Frankrijk. Maar ook Nederlandse kunstenaars gingen hun indrukken steeds vaker vastleggen in snelle olieverfschetsen. De uitvinding van verf in tubes maakte het makkelijk. Ook een in het atelier geschilderd landschap moest de 'adem van de natuur' in zich hebben, zoals schilder Willem Roelofs zei.

‘'Lucht en licht zijn de grote tovenaars. (…) Schilders kunnen nooit genoeg naar de lucht kijken.'’

J.H. Weissenbruch

Jan Hendrik Weissenbruch is een van de bekendste schilders van de Haagse School. Hij werkte 's zomers graag in het plassengebied bij Nieuwkoop. Te Noorden bij Nieuwkoop is op waarneming gebaseerd, maar oogt bijna abstract. Indrukwekkend in zijn eenvoud.

Jan Hendrik Weissenbruch - Te Noorden bij Nieuwkoop - 1901

Jan Hendrik Weissenbruch

Te Noorden bij Nieuwkoop

1901

Aan de kust

Zee- en strandgezichten zijn al eeuwen lang geliefd. Adam Willaerts schilderde in de 17de eeuw een dramatische schipbreuk met de haven in zicht. Een bijna filmisch beeld, geënsceneerd door de schilder en in het atelier ontstaan. Hendrik Willem Mesdag, dé zeeschilder van de 19de eeuw, observeerde zijn onderwerp van dichtbij. Het hele jaar door en bij alle weersomstandigheden. Floris Arntzenius liet zich rond 1900 inspireren door het strandvertier in Scheveningen, toen een badplaats in opkomst.

De essentie

Drassig Holland in vroeg ochtendlicht. Gabriël combineerde zorgvuldig kijken met een strak georganiseerde compositie. Hij bracht het landschap terug tot een ritme van horizontale banen, licht en donker. Ook Jan Andriesse zocht naar eenvoud. En ook hij baseerde zich op natuurobservaties. Een rivier, waarvan het golvende oppervlak het licht reflecteert, gaf Andriesse weer als een strak ritme van zwarte balken – die tegelijkertijd woorden blijken te vormen. Een ritme dat de rivier beschrijft, letterlijk.

Constant Gabriël - Jager in polderlandschap - 1868-'70

Constant Gabriël

Jager in polderlandschap

Aankoop met steun van BankGiro Loterij, 2013

1868-'70

Abstract werk met zwarte strepen.

Jan Andriesse

Zonder titel

Aankoop 2003

2002

Voren in een akker

Ben Akkerman liet zich inspireren door de structuren van het Twentse landschap. De lijnen op zijn schilderij zijn kaarsrechte sporen in een dikke laag diepblauwe verf, als voren in een akker.

Abstract werk met schuine strepen op een paars/grijze achtergrond

Ben Akkerman

Zonder titel

Aankoop 2012

1978-'80

Over een lange muur is een zonsopkomt tot zonsondergang abstract geschilderd.

Muurschildering

Licht en water

Robert Zandvliet maakte in het museum een muurschildering van lichtreflecties in het water. Hij liet zich inspireren door schilderijen uit de collectie, onder andere Te Noorden bij Nieuwkoop van Weissenbruch en Winter van Fernhout. Lopend langs de wand zie je het licht veranderen, van ochtend tot nacht.

Aelbert Cuyp, Rustende ruiters

Deze website maakt gebruik van cookies en daarmee vergelijkbare technieken om een optimale gebruikerservaring te bieden. Je kunt je voorkeuren aanpassen of meer informatie bekijken.

Deze cookies zorgen ervoor dat de website naar behoren werkt. Deze cookies kunnen niet uitgezet worden.
Deze cookies zorgen ervoor dat we het gebruik van de website kunnen meten en verbeteringen door kunnen voeren.
Deze cookies kunnen geplaatst worden door derde partijen, zoals YouTube of Vimeo.
Deze cookie stellen onze advertentiepartners in staat om doelgerichter informatie te kunnen aanbieden.

Door categorieën uit te zetten, kan het voorkomen dat gerelateerde functionaliteiten binnen de website niet langer correct werken. Het is altijd mogelijk om op een later moment de voorkeuren aan te passen. Bekijk meer informatie.